«رمز ارز» (Cryptocurrency) نوعی ارز دیجیتال است که امکان انتقال ارزش در محیط دیجیتال را برای افراد فراهم می‌کند
ارزهای دیجیتال شامل ویژگی‌هایی هستند که آن‌ها را از ارزهای فیزیکی متمایز می‌کنند. از جمله این ویژگی‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
- ارزهای دیجیتال تنها به شکل دیجیتال موجود هستند و معادل فیزیکی ندارند.
- ارزهای دیجیتال می‌توانند متمرکز یا غیرمتمرکز باشند. رمزارزهایی مانند لایت‌کوین، کاردانو و سولانا نمونه‌ای از ارزهای دیجیتال غیرمتمرکز هستند. این درحالی است که پول فیزیکی کاملا توسط سیستم متمرکز تولید و توزیع می‌شود.
- ارزهای دیجیتال همانند ارزهای فیزیکی برای انتقال ارزش استفاده می‌شوند. اما مفهوم انتقال ارزش در آن‌ها گسترده‌تر از ارزهای فیزیکی است. به عنوان مثال یک ارز دیجیتال در بازی رایانه‌ای می‌تواند عمر بازیکن را افزایش دهد یا امکانات بیشتری در اختیار او بگذارد.
انواع ارز دیجیتال
ارز دیجیتال یک اصطلاح جامع است که برای توصیف انواع ارزهای مختلف موجود در فضای الکترونیکی استفاده می‌شود. به طور کلی سه نوع مختلف ارز دیجیتال وجود دارد که در ادامه آن‌ها را بررسی می‌کنیم.
-
رمز ارزها
رمزارزها نوعی از ارزهای دیجیتال هستند که از تکنیک‌های رمزنگاری برای تایید و حفظ امنیت معاملات در شبکه بهره می‌گیرند. رمزنگاری علاوه بر آن در تولید و مدیریت ایجاد این ارزها به کار می‌رود. بیت‌کوین و اتریوم دو نوع معروف از رمز ارزها هستند.
ارزهای مجازی
«ارزهای مجازی» (Virtual Currencies) ارزهای دیجیتال قانون‌گذاری نشده هستند (غیرقانونی نیستند و فقط قانونی برای استفاده از آن‌ها وجود ندارد.) که توسط توسعه‌دهندگان یا یک موسسه متشکل از ذینفعان، کنترل می‌شوند. ارزهای مجازی می‌توانند به صورت الگوریتمی توسط پروتکل تعریف و کنترل شوند. مثال مناسب برای ارزهای مجازی، توکن‌های یک بازی است که مقررات آن توسط توسعه‌دهندگان تعریف و کنترل می‌شود.
ارزهای دیجیتال بانک‌های مرکزی
«ارزهای دیجیتال بانک مرکزی» (Central bank digital currencies | CBDCs) ارزهای دیجیتال قانون‌گذاری شده هستند که توسط بانک مرکزی یک کشور تولید می‌شوند. CBDC می‌تواند مکمل یا جایگزین ارز فیات سنتی باشد. برخلاف ارز فیات که به دو شکل فیزیکی و دیجیتالی وجود دارد، ارزهای دیجیتال بانک مرکزی فقط به صورت دیجیتال وجود دارند. انگلیس، سوئد و اروگوئه از جمله کشورهای هستند که قصد دارند نسخه دیجیتالی ارزهای بومی خود را راه‌اندازی کنند.
-
مزایای ارزهای دیجیتال
ارزهای دیجیتال از هر نوعی که باشند به طور عمومی از مزیت‌های یکسانی بهره می‌برند. اولین و مهم‌ترین مزیت آن‌ها در انتقال فوری پول و ثبت سریع معاملات است. به دلیل این‌که ارزهای دیجیتال در یک بستر یکسان و بدون حضور واسطه اقدام به ثبت تراکنش‌ها می‌کنند، انتقال پول در این روش بسیار سریع انجام می‌شود. این مدل از انتقال علاوه بر سریع بودن شفافیت اطلاعات بالایی نیز دارد.
-
دومین مزیت ارزهای دیجیتال این است که نیازی به تجهیزات ساخت پول‌های فیزیکی در آن‌ها نیست. از آن‌جایی که این پول‌ها در بستر مجازی هستند، امکان پاره شدن و خراب شدن پول نیز در آن‌ها وجود ندارد.
-
سومین مزیت ارز دیجیتال را می‌توان توانایی آن در تسهیل سیاست‌های پولی و مالی عنوان کرد. توزیع ارزهای دیجیتال در این روش بسیار ساده است. بانک‌های مرکزی در سیستم کنونی، با استفاده از واسطه‌هایی مثل موسسات مالی سعی در مدیریت جریان پول دارند. با استفاده از ارزهای دیجیتال دیگر نیازی به حضور این واسطه‌ها نیست.
آخرین مزیت ارزهای دیجیتال هزینه پایین انجام معاملات است. در شبکه‌های ارزهای دیجیتال افراد به صورت مستقیم و بدون وجود واسطه‌هایی مانند بانک‌ها، ارزهای خود را به یکدیگر انتقال می‌دهند. بنابراین هزینه انتقال در آن بسیار پایین است. حتی هزینه انتقال بین دو شبکه ارز دیجیتال مختلف نیز از شبکه بانکی کمتر است زیرا تراکنش‌ها به صورت الگوریتمی انجام می‌شوند. بنابراین هزینه‌های ثابت برای این تراکنش‌ها مطرح نیست
-
معایب ارزهای دیجیتال
مهم‌ترین عیب ارزهای دیجیتال این است که مشکلات زیرساختی و ذخیره‌سازی هنوز در آن حل نشده باقی‌مانده است. شما برای اتصال به این شبکه‌ها نیاز به زیرساخت اینترنت دارید. تجهیزاتی مثل کیف پول امن دیجیتال و گوشی هوشمند نیز برای انجام تراکنش در این سیستم‌ها نیاز است.
-
مشکل دیگری که ارزهای دیجیتال با آن روبه‌رو هستند امکان هک شدن آن‌ها است. هکرها می‌توانند از طریق هک کیف پول یا تغییر قوانین پروتکل‌های شبکه، خسارات زیادی به استفاده کنندگان ارزهای دیجیتال وارد کنند.
آخرین مشکل ارزهای دیجیتال ناپایداری ارزش آن‌ها است. با توجه به این‌که بیشتر ارزهای دیجیتال غیرمتمرکز هستند و قانون‌گذار خاصی بر روی فعالیت آن‌ها نظارت نمی‌کند، امکان نوسانات قیمتی شدید بین آن‌ها وجود دارد. این قضیه ممکن است ریسک‌های زیادی را متوجه تریدرهای ارز دیجیتال و سرمایه‌گذاران این بازار بکند.